Ćwiczenia wstępne w kierunku wywołania głoski „r”

Początek etapu wywoływania głoski „r”

§  szybkie wypowiadanie głoski „l”;

§  szybkie i kilkukrotne wybrzmiewanie „ly” z językiem uderzającym o górną wargę;

§  uniesienie języka do wałka dziąsłowego, a następnie mocne dmuchnięcie na czubek języka, aż do pojawienia się „tr”;

§  zdmuchiwanie skrawków papieru z czubków języka: kawałek papieru umieszczamy na czubku języka za górnymi zębami; wargi rozchylone. Polecamy dziecku dmuchnąć na język energicznie wymawiając „t”. Powinno pojawić się „tr” i papierek odskoczy;

• mocne akcentowanie „t” podczas wybrzmiewania zbitek „tll”, „tll”, „tll”, „trl” najpierw szeptem, a potem głośno;
• powtarzanie szeptem, a następnie głośno
  la, la, la, trla
  lo, lo, lo, trlo
  lu, lu, lu, trlu
  le, le, le, trle
  ly, ly, ly, trly
  li, li, li, trli;
• szeptem i głośno wypowiadanie
  trla, trlo, trle, trlu, trly;
• próby naśladowania odgłosów, zaczynając od szeptu:

˗         śpiewu ptaków – tri li li

˗         gry na trąbce – tra ta ta, tru tu tu, tre te te

˗         zepsutego zamka karabinu – tr tr tr, dr dr dr

˗         warczenia psa – wrr, wrr, wrr

˗         gruchania gołębi – grr, grr, grr

˗         ruszającego traktora – tur tur tur, tyr tyr tyr, pyr pyr pyr

˗         odlotu ptaków – fru, fru, fru

˗         ćwierkania wróbli – ćwir, ćwir, ćwir

˗         zatrzymywania konia – pr, pr, pr

˗         odgłosu świnki – chrum, chrum, chrum

˗         chrapania – chr, chr, chr

˗         dzwoniącego tramwaju – dryń, dryń, dryń

˗         chrupania – chrup, chrup, chrup

˗         szorowania – szuru, szuru, szuru

˗         zapalania światła – pstryk

˗         łamania gałęzi – trach.

 

Praca nad wywołaniem głoski „r”

I. przez przekształcenie „l”:

˗         ułożenie języka w pozycji „l” i wypowiadanie lalalalala… alalala… lololo… lululu… lelele… llllll… hopla… bla-ble…

II. przez różnego typu przekształcenia „t” i „d” dziąsłowych:

˗         ćwiczenia szybkiego naprzemiennego wymawiania głosek „t”, „d” i „n” („e” jest bardzo krótkie, ćwiczymy przy otwartych ustach, język jest cofnięty do wałka dziąsłowego)
tttt
dddd
td td td td
tdn tdn tdn tdn
teda teda teda teda
tedo tedo tedo tedo
tede tede tede tede
tedu tedu tedu tedu
tedy tedy tedy tedy;

˗         szybkie, naprzemienne wymawianie „t” i „d” dziąsłowych. Potem „tr”, „dr” (zamiast „r” wstawia się „d” dziąsłowe i przyspiesza się tempo mówienia aż do uzyskania „r”);

˗         wykorzystanie umiejętności artykułowania „d” dziąsłowego w połączeniach: deda, dedo, dedu (d ma być dziąsłowe, e – wymawiane krótko i delikatnie, natomiast a, o, u – długo i z naciskiem). Zwiększamy tempo mówienia aż do uzyskania dra, dro, dru.

III. W czasie przedłużania dźwięku pomocniczego „ż” opuszczamy energicznie szczękę dolną lub szybko poziomo potrącamy palcem wędzidełko podjęzykowe.